Bạn có nghe nói rằng, doanh nghiệp muốn phát triển thì cần Marketing. Ttrong bài viết này, chúng ta sẽ cùng tìm hiểu rõ ràng bản chất của Marketing là gì và vai trò của Marketing trong doanh nghiệp hiện nay như thế nào?
1. Sự ra đời của Marketing, lịch sử marketing
Từ lâu, các hành vi marketing đã xuất hiện một cách rời rạc, gắn liền với những tình huống trao đổi hàng hóa cụ thể. Tuy nhiên, điều đó không có nghĩa marketing xuất hiện đồng thời với hoạt động trao đổi. Trên thực tế, hành vi marketing chỉ xuất hiện khi trao đổi hàng hóa diễn ra trong trạng thái khó khăn: người mua/bán phải cạnh tranh để thực hiện giao dịch. Như vậy, cạnh tranh chính là nguyên nhân sâu xa dẫn đến sự xuất hiện của marketing.
Nguồn gốc lịch sử của marketing gắn liền với quá trình trao đổi hàng hóa của con người.
- Năm 1650, ông Mitsui – một thương gia ở Tokyo (Nhật Bản) – được ghi nhận là người đầu tiên trên thế giới có những sáng kiến liên quan đến hoạt động marketing: thiết kế và sản xuất hàng hóa bền đẹp, đặt ra nguyên tắc “làm vui lòng khách hàng”, cho phép đổi/trả hàng nếu không ưng ý sau khi mua, theo dõi và ghi chép tỉ mỉ để phân tích hàng bán chạy – hàng tồn kho và thay đổi phù hợp với nhu cầu thị trường.
- Cyrus H. McCormick (1809–1884) là người đầu tiên ở phương Tây nghiên cứu marketing một cách kỹ lưỡng. Ông cho rằng marketing là một chức năng tập trung và thống nhất trong doanh nghiệp, nhằm tìm ra và thu hút khách hàng. Ông đã phát triển nhiều công cụ nền tảng của marketing hiện đại: nghiên cứu và phân khúc thị trường, chính sách giá, bán hàng, xúc tiến bán hàng, tín dụng…
- Năm 1905, W.E. Kreusi giảng dạy khoá học marketing đầu tiên tại Đại học Tổng hợp Pennsylvania (Mỹ).
- Năm 1910, Ralph Starr Butler dạy khoá “Phương pháp Marketing” tại Đại học Wisconsin (Mỹ).
- Năm 1916, Công ty Cao su Mỹ thành lập phòng nghiên cứu marketing nhằm hỗ trợ giao dịch bán hàng. Sau đó, phòng này được mở rộng chức năng: xúc tiến bán hàng, quảng cáo, chiến lược tiêu thụ, nghiên cứu nhu cầu khách hàng, thiết kế bao bì…
Marketing đúng nghĩa xuất hiện vào đầu thế kỷ 20 tại Mỹ, phát triển mạnh sau khủng hoảng kinh tế thế giới 1929–1932 và đặc biệt sau Chiến tranh thế giới thứ hai.
- Trong thập niên 1930–1940, marketing bắt đầu được biết đến ở châu Âu. Anh, Đức và nhiều nước khác thành lập các cơ sở marketing với mục tiêu hoàn thiện phương pháp và kỹ thuật lưu thông hàng hóa. Trong giai đoạn này, marketing thường được coi là đồng nghĩa với thương mại.
- Sự phức tạp của sản xuất và tiêu thụ trong thập niên 1950–1960, cùng với cạnh tranh gay gắt trong thị trường tư bản, làm tăng vai trò của marketing trong quản trị doanh nghiệp. Nhiều viện nghiên cứu, cơ sở marketing và văn phòng tư vấn được thành lập.
- Từ thập niên 1970, marketing mở rộng sang quản lý xã hội, với nhiệm vụ đảm bảo lợi nhuận độc quyền nhà nước thông qua các doanh nghiệp năng động và cụ thể.
Dù hành vi marketing đã tồn tại từ lâu, nhưng chỉ sau khi nền công nghiệp cơ khí phát triển mạnh, marketing mới trở nên rõ nét. Khi cung vượt cầu, doanh nghiệp buộc phải tìm giải pháp hiệu quả để tiêu thụ sản phẩm – đây chính là lý do thúc đẩy sự phát triển của marketing như một ngành khoa học. Từ đó ngành marketing dần khẳng định được vai trò trong mỗi doanh nghiệp.
Lý thuyết marketing bắt đầu tại Mỹ và được giảng dạy trong các trường đại học từ đầu thế kỷ 20. Ban đầu, lý thuyết này chỉ tập trung vào tiêu thụ, sau mở rộng sang nghiên cứu thị trường, thiết kế sản phẩm mới, kênh phân phối… Marketing dần được ứng dụng rộng rãi cả trong và ngoài lĩnh vực kinh doanh.
Tại Việt Nam, marketing được đưa vào giảng dạy từ cuối thập niên 1980 – khi nền kinh tế bắt đầu chuyển sang cơ chế thị trường. Ngày nay, marketing là môn học bắt buộc trong chương trình Quản trị Kinh doanh và Marketing.
2. Vai trò của Marketing trong doanh nghiệp
Marketing giúp doanh nghiệp thích nghi nhanh chóng với những thay đổi của thị trường, tạo ra lợi thế cạnh tranh, và thúc đẩy tiêu thụ sản phẩm, dịch vụ. Thông qua các hoạt động nghiên cứu thị trường, phân tích hành vi người tiêu dùng, xác định nhu cầu và mong muốn của khách hàng, Marketing giúp doanh nghiệp định hướng đúng sản phẩm, dịch vụ phù hợp với thị trường mục tiêu.
Marketing còn đóng vai trò quan trọng trong việc xây dựng hình ảnh, thương hiệu và danh tiếng của doanh nghiệp trên thị trường. Nhờ vào các chiến lược truyền thông, quảng cáo, xúc tiến bán hàng và quan hệ công chúng, Marketing giúp doanh nghiệp tạo dựng niềm tin, thu hút khách hàng tiềm năng và duy trì lòng trung thành của khách hàng hiện tại.
Ngoài ra, Marketing còn góp phần nâng cao hiệu quả kinh doanh, tối ưu hóa chi phí và nguồn lực bằng cách xác định kênh phân phối phù hợp, định giá hợp lý và thiết kế chương trình khuyến mãi hiệu quả. Nhờ vậy, doanh nghiệp không chỉ tăng doanh thu mà còn đảm bảo sự phát triển bền vững và khả năng mở rộng thị trường trong tương lai.
Marketing không chỉ là một bộ phận chức năng trong doanh nghiệp mà còn đóng vai trò chiến lược xuyên suốt toàn bộ quá trình sản xuất – kinh doanh. Cụ thể vai trò của marketing trong doanh nghiệp như sau:
-
Marketing giúp doanh nghiệp hiểu rõ nhu cầu thị trường và khách hàng.
>Thông qua các hoạt động nghiên cứu thị trường, Marketing thu thập và phân tích dữ liệu để xác định xu hướng tiêu dùng, thị hiếu, hành vi và mong đợi của khách hàng. Từ đó, doanh nghiệp có cơ sở vững chắc để phát triển sản phẩm/dịch vụ phù hợp, tránh rủi ro đầu tư sai lệch. -
Marketing định hướng chiến lược phát triển sản phẩm.
>Dựa trên những hiểu biết từ thị trường, bộ phận Marketing đề xuất ý tưởng cải tiến hoặc phát triển sản phẩm mới, đảm bảo đáp ứng đúng nhu cầu và tạo lợi thế cạnh tranh. -
Marketing hỗ trợ tối ưu hóa hoạt động phân phối.
>Marketing xác định các kênh phân phối hiệu quả, giúp sản phẩm tiếp cận khách hàng mục tiêu một cách thuận tiện và tiết kiệm chi phí. -
Marketing góp phần xây dựng thương hiệu và lòng trung thành.
>Thông qua hoạt động truyền thông và chăm sóc khách hàng, Marketing giúp doanh nghiệp xây dựng hình ảnh thương hiệu, tăng sự nhận diện và giữ chân khách hàng trung thành. -
Marketing thúc đẩy tiêu thụ và tăng doanh thu.
>Các chiến lược khuyến mãi, quảng bá, tiếp thị trực tiếp hay online được triển khai nhằm kích thích hành vi mua hàng, từ đó tăng doanh thu và lợi nhuận cho doanh nghiệp. -
Marketing là cầu nối giữa doanh nghiệp và thị trường.
>Marketing giữ vai trò liên kết thông tin hai chiều: từ khách hàng đến doanh nghiệp (thông qua phản hồi, dữ liệu) và từ doanh nghiệp đến khách hàng (thông qua truyền thông, quảng bá). Nhờ vậy, doanh nghiệp có thể điều chỉnh chính sách, sản phẩm và hoạt động kinh doanh phù hợp với sự biến động của môi trường bên ngoài.
3. Chức năng của Marketing hiện đại
Ngày nay, marketing hiện đại đã vượt xa vai trò truyền thống là công cụ tiêu thụ hàng hóa. Thay vào đó, nó trở thành một hệ thống chiến lược toàn diện có chức năng định hướng thị trường, kiến tạo giá trị và xây dựng mối quan hệ bền vững với khách hàng. Trước hết, marketing hiện đại đóng vai trò nghiên cứu và thấu hiểu nhu cầu khách hàng, từ đó hỗ trợ doanh nghiệp phát triển sản phẩm hoặc dịch vụ phù hợp. Không chỉ dừng lại ở việc “bán cái mình có”, marketing hiện đại hướng đến “tạo ra cái khách hàng cần”, thể hiện rõ qua các phương pháp như phân khúc thị trường, cá nhân hóa trải nghiệm, và phát triển sản phẩm dựa trên dữ liệu thực tiễn.
Thứ hai, marketing hiện đại đảm nhiệm chức năng giao tiếp chiến lược, giúp thương hiệu truyền tải thông điệp rõ ràng, đồng bộ và có chiều sâu tới đúng đối tượng, đúng thời điểm, qua đa dạng kênh như mạng xã hội, email, công cụ tìm kiếm hay influencer. Cuối cùng, marketing hiện đại còn góp phần xây dựng giá trị lâu dài, khi tập trung vào sự trung thành và trải nghiệm khách hàng, chứ không chỉ đơn thuần là gia tăng doanh số ngắn hạn. Như vậy, chức năng của marketing hiện đại không chỉ đơn thuần là bán hàng, mà là cầu nối chiến lược giữa doanh nghiệp và thị trường, giúp doanh nghiệp thích nghi, đổi mới và phát triển bền vững trong một thế giới liên tục biến động.
Tổng kết lại, chúng ta có thể ghi nhớ Marketing hiện đại bao gồm bốn chức năng cơ bản sau:
3.1 Marketing có chức năng nghiên cứu thị trường
Đây là chức năng quan trọng, là cơ sở ban đầu để doanh nghiệp có thể xây dựng và phát triển chiến lược Marketing đúng đắn, phù hợp với nhu cầu thị trường. Chức năng này bao gồm việc thu thập, phân tích và xử lý thông tin thị trường để xác định nhu cầu của người tiêu dùng, xu hướng tiêu dùng, thị trường mục tiêu và đối thủ cạnh tranh.
3.2 Marketing có chức năng tổ chức sản xuất
Sau khi xác định được nhu cầu thị trường, doanh nghiệp phải tổ chức sản xuất những sản phẩm phù hợp với nhu cầu đó. Chức năng này bao gồm việc lập kế hoạch sản xuất, thiết kế sản phẩm, kiểm tra chất lượng và bảo đảm tiến độ sản xuất nhằm đáp ứng đúng thời điểm nhu cầu của thị trường.
3.3 Marketing có chức năng phân phối sản phẩm
Chức năng này nhằm bảo đảm sản phẩm được chuyển đến đúng nơi, đúng lúc và đúng đối tượng tiêu dùng. Doanh nghiệp cần xây dựng hệ thống phân phối hợp lý, chọn lựa kênh phân phối hiệu quả, tổ chức hệ thống kho bãi, vận chuyển, phân chia hàng hóa sao cho giảm thiểu chi phí nhưng vẫn bảo đảm chất lượng và tốc độ cung ứng.
3.4 Marketing có chức năng tiêu thụ sản phẩm
Đây là khâu cuối cùng của quá trình Marketing và cũng là khâu quyết định sự thành công của doanh nghiệp. Chức năng này bao gồm hoạt động xúc tiến bán hàng, quảng cáo, khuyến mãi, chăm sóc khách hàng, xây dựng thương hiệu… nhằm thúc đẩy người tiêu dùng mua sản phẩm, tạo lập lòng trung thành và duy trì vị thế cạnh tranh của doanh nghiệp trên thị trường.
Như vậy, Marketing là một công cụ chiến lược quan trọng, góp phần quyết định sự thành công hay thất bại của một doanh nghiệp trong môi trường cạnh tranh khốc liệt hiện nay. Ngành marketing dần khẳng định được vị thế và vai trò, chức năng trong mỗi doanh nghiệp.