OpenAI – tổ chức đứng sau ChatGPT và hàng loạt đột phá về trí tuệ nhân tạo – không chỉ gây ấn tượng bởi công nghệ vượt bậc, mà còn bởi văn hóa làm việc độc đáo, cường độ cao và tốc độ phát triển hiếm thấy. Câu chuyện do kỹ sư Calvin French-Owen – người vừa rời OpenAI vào tháng 7/2025 – chia sẻ trên blog cá nhân đã cung cấp một cái nhìn hiếm hoi từ bên trong tổ chức công nghệ được cho là “tiệm cận tương lai”.
Một nơi mà tốc độ là ưu tiên tuyệt đối
French-Owen từng là đồng sáng lập Segment, startup trị giá hơn 3,2 tỷ USD, nhưng vẫn chọn gia nhập OpenAI “như một nhân viên”, để học hỏi”. Tại đây, anh tham gia phát triển Codex – tác nhân AI lập trình cạnh tranh với Github Copilot, Claude Code, và Cursor.
Trong chưa đầy một năm, anh mô tả OpenAI là nơi có “nhịp độ làm việc nhanh hơn bất kỳ startup nào từng thấy”. Công ty tăng gấp ba quy mô nhân sự chỉ trong vòng 12 tháng – từ hơn 1.000 người lên khoảng 3.000, kéo theo sự phá vỡ trong gần như mọi cấu trúc: quy trình giao tiếp, báo cáo, quản lý, sản xuất sản phẩm lẫn tuyển dụng.
Ở OpenAI, tốc độ không chỉ là triết lý – mà là định mệnh. French-Owen chia sẻ: “Chúng tôi xây dựng một sản phẩm từ những dòng code đầu tiên đến khi ra mắt trong vỏn vẹn 7 tuần – điều chưa từng thấy ở bất kỳ tổ chức nào tôi từng làm việc.”
Năng suất không đến từ mệnh lệnh – mà từ tự do có định hướng
Một điểm đáng chú ý là OpenAI không áp đặt mô hình quản trị truyền thống kiểu “mệnh lệnh từ trên xuống”. Thay vào đó, theo văn hóa từ dưới lên (bottom-up), các kỹ sư và nhà nghiên cứu được khuyến khích tự đề xuất, tự hành động và tự chịu trách nhiệm cho ý tưởng của mình.
Andrey Mishchenko – người lãnh đạo nhóm Codex – từng nói: “Mỗi nhà nghiên cứu là một CEO của chính họ.” Điều này tạo nên một môi trường nơi ý tưởng được đánh giá bằng giá trị thực tế chứ không phải khả năng trình bày. Tuy nhiên, nó cũng dẫn đến thách thức: những người không giỏi “chính trị nội bộ” đôi khi bị lép vế – một vấn đề mà OpenAI đang cố gắng cải thiện bằng cách thiết kế quy trình thăng tiến minh bạch và đa chiều.
Slack thay email, mã nguồn mở nội bộ, và sự phân quyền triệt để
OpenAI gần như khai tử email nội bộ, thay vào đó toàn bộ tương tác diễn ra qua Slack. Trong hơn một năm làm việc, French-Owen cho biết mình chỉ nhận khoảng 10 email. Slack được phân quyền chặt chẽ theo từng nhóm, mỗi không gian là một “phòng kín” với mục tiêu riêng biệt.
Không có bộ phận kiến trúc hay hội đồng phê duyệt trung ương, quyết định về sản phẩm hay chiến lược kỹ thuật được trao cho nhóm trực tiếp thực hiện. Điều này thúc đẩy sự chủ động, nhưng cũng dẫn đến một số trùng lặp và hỗn độn trong cơ sở mã nguồn (codebase) – điển hình là backend SA-Server và hệ thống Monolith được mô tả là “một bãi rác” về kiến trúc khi mở rộng quá nhanh.
Điểm sáng là OpenAI xây dựng một kho mã dùng chung khổng lồ – cho phép nhóm này “kế thừa” nỗ lực của nhóm khác, giúp giảm thời gian phát triển sản phẩm mới. Tuy nhiên, thư viện này chưa có tài liệu hướng dẫn chi tiết, điều khiến các nhóm mới mất thời gian làm quen.
Một tổ chức “đa bản sắc”: nghiên cứu, thương mại, lý tưởng và thực dụng
OpenAI không phải một khối thống nhất, mà là nhiều bản ngã cùng tồn tại: một mặt là phòng thí nghiệm nghiên cứu tiên tiến, mặt khác là công ty thương mại hóa sản phẩm AI ở quy mô toàn cầu. Sự đa dạng này đôi khi dẫn đến khác biệt trong mục tiêu và ưu tiên giữa các bộ phận.
Tuy nhiên, French-Owen đánh giá cao tính thực tế của công ty trong vấn đề đạo đức và rủi ro AI. OpenAI được mô tả là một trong số ít tổ chức “nói đi đôi với làm” khi đề cập đến việc đánh giá tác động xã hội của sản phẩm và đảm bảo phân phối lợi ích.
Mặt trái: áp lực, cường độ cao, và sự đánh đổi cá nhân
Một phần chân thực và có lẽ đáng suy ngẫm nhất trong chia sẻ của French-Owen là việc nhóm Codex hoàn thiện sản phẩm chỉ trong 7 tuần – quãng thời gian mà anh phải làm việc gần như liên tục 16–18 giờ mỗi ngày, chỉ nghỉ vài tiếng để chăm con sơ sinh.
“Tôi thức dậy lúc 5h30, đến văn phòng lúc 7h, làm việc tới tận khuya, cả cuối tuần cũng không nghỉ. Nhưng tôi vẫn hào hứng mỗi sáng – vì công việc mang lại cảm giác đang tạo ra thứ gì đó vĩ đại.” – Calvin French-Owen
Mô hình làm việc này gần giống “phong cách startup thời kỳ đầu tại Silicon Valley”, với tinh thần đốt cháy thời gian để rút ngắn đường tới đột phá. Nhưng điều đáng lo là nó có thể trở thành chuẩn mực độc hại nếu lan rộng mà không có giới hạn.
Phân tích rộng hơn: Văn hóa “speed-first” liệu có bền vững?
Việc đặt tốc độ lên hàng đầu đang là xu hướng tại các công ty AI hàng đầu như OpenAI, Anthropic, hay xAI (do Elon Musk sáng lập). Trong cuộc đua công nghệ – nơi “ai ra trước, người đó định nghĩa thị trường”, văn hóa thần tốc mang lại lợi thế lớn về thị phần, thu hút vốn và nhân tài.
Tuy nhiên, nó cũng đi kèm rủi ro:
-
Kiệt sức nhân sự: Những kỹ sư làm việc 80 giờ/tuần trong thời gian dài có thể nhanh chóng burn-out.
-
Thiếu kiểm soát rủi ro đạo đức: Đôi khi tốc độ ra mắt lấn át sự cẩn trọng về an toàn và tác động xã hội.
-
Phân mảnh kỹ thuật: Khi không có một kiến trúc tổng thể, hệ thống trở nên khó mở rộng, khó bảo trì.
OpenAI là bản sao của tương lai – nhưng không phải ai cũng theo được
Từ chia sẻ của French-Owen, có thể thấy OpenAI là một tổ chức vừa siêu thực dụng, vừa siêu lý tưởng, vừa tự do, vừa bí mật. Ở đó, những con người giỏi nhất được đặt vào môi trường có áp lực cao nhất, và tạo ra những kết quả mà phần còn lại của thế giới chỉ có thể ngưỡng mộ.
Tuy nhiên, cũng cần tỉnh táo nhận ra rằng: văn hóa thần tốc không phải là con đường phù hợp cho mọi tổ chức. Việc học hỏi từ OpenAI cần chọn lọc: tinh thần chủ động, cách trao quyền từ dưới lên, và dám mạo hiểm với công nghệ lớn, nhưng vẫn giữ giới hạn nhân văn trong cách đối xử với con người.
🧩 OpenAI không chỉ xây dựng công nghệ tương lai. Họ đang thử nghiệm một mô hình tổ chức cho tương lai – nơi con người, công nghệ và tốc độ cùng tồn tại trong sự căng thẳng sáng tạo.
📚 Tài liệu tham khảo & cảm hứng
-
Bài viết gốc của Calvin French-Owen (blog cá nhân, 2025)
-
Bloomberg, Wired, MIT Tech Review – chuyên mục AI Workplace
-
OpenAI Official Blog & Engineering Notes (2023–2025)